تعریف: کم خونی یک مشکل ناتوان کننده است که به علت کاهش تعداد گلبولهای قرمز طبیعی خون یا کاهش میزان هموگلوبین ایجاد می شود. هموگلوبین رنگدانه‌ای است که مسئول حمل اکسیژن و رساندن آن به بافت های مختلف بدن است. در ساختمان این رنگدانه آهن وجود دارد و باعث رنگ قرمز خون می شود. کم خونی ممکن است به علت عدم تولید کافی گلبولهای قرمز درمغز استخوان ، کمبود آهن و سایر مواد لازم جهت خونسازی ، مثل اسید فولیک و ویتامین 12B بیماری هایی مانند بدخیمی های خونی (لوسمی)، کم خونی سلول داسی شکل و تالاسمی، از دست دادن بیش از اندازه خون، و یا عفونت ها باشد.
تشخیص کم خونی
اگر کودک شما رنگ پریده و خسته به نظر می رسد و به خوبی غذا نمی خورد، ملتحمه چشمها، مخاط دهان (پوشش داخل دهان)، نوک انگشتان و زبان وی را بررسی کنید؛ زیرا در کم خونی این قسمت ها رنگ پریده به نظر می رسند . همچنین ممکن است کودک نسبت به دوستان و همسالان خود فعالیت کمتری داشته باشد ، یا پس از فعالیتی مختصر نفس نفس بزند و یا از سرگیجه شکایت داشته باشد و زود خسته شود .
اگر بعد از بررسی فوق شک کردید که کودک شما دچار کم خونی است بلافاصله با پزشک مشورت کنید .
نخستین اقدامی که پزشک انجام می دهد گرفتن یک نمونه خون برای بررسی آزمایشگاهی است. اگر کم خونی به دلیل فقر آهن باشد پزشک احتمالاً یک مکمل خوراکی آهن تجویز کرده و به شما توصیه می کند که در رژیم غذایی کودک غذاهایی بگنجانید که محتوای آهن زیاد باشند. همچنین بررسی علت فقر آهن باید توسط متخصص کودکان انجام شود .
سایر اقدامات جهت تشخیص نوع و علت کم خونی عبارتند از: بررسی شکل گلبولهای قرمز زیر میکروسکوپ ، تعیین حجم گلبولهای قرمز جهت تشخیص نوع خاصی از کم خونی که به علت کمبود اسید فولیک یا ویتامین 2B ایجاد شده و در طی آن گلبولهای قرمز بزرگ می شوند، تجزیه هموگلوبین و آزمایش مغز استخوان .
برای درمان کم خونی باید ابتدا علت آن تشخیص داده شود، مصرف مکمل خوراکی آهن، اسید فولیک یا استفاده از فرم تزریقی ویتامین 12B از جمله درمان هایی هستند که برای انواع کم خونی حاد به کار می روند. در تالاسمی که نوع خاص و شایعی از کم خونی است به علت تخریب گلبولهای قرمز و آزاد شدن آهن ، آهن در بدن تجمع می یابد که می تواند خطرناک باشد، برای جلوگیری از تجمع آهن از تزریق دسفرال استفاده می شود. دسفرال ماده ای است که با آهن ترکیب شده و آن را از طریق ادرار رفع می کند.
نکته: در تالاسمی به هیچ وجه نباید آهن مصرف شود.
تزریق خون یکی دیگر از درمان هایی است که در درمان کم خونی ای که به دلیل خونریزی شدید ایجاد شده استفاده می گردد.
اقدامات
حفظ تعادل و تناسب رژیم غذایی کودک حائز اهمیت است. فقر آهن شایع ترین کم خونی در سنین رشد است. زیرا آهنگ رشد در این سن بسیار سریع بوده و دریافت و جذب آهن ممکن است به دلیل عدم تناسب رژیم غذایی و وجود برخی از مواد که باعث جذب آهن می شوند، کم باشد. برای رفع این مشکل باید از غذاهای حاوی آهن مثل جگر، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ و حبوباتی مثل عدس، به مقدار کافی استفاده کرد. برخی موارد مثل ویتامین " ث" به جذب بیشتر آهن کمک می کند، موادی مثل چای از جذب آهن جلوگیری می کنند. همچنین لازم است از 6 ماهگی که سن شروع تغذیه تکمیلی است تا 2 سالگی قطره آهن ، روزانه 15 قطره به کودک داده شود. قطره آهن می تواند باعث سیاه شدن رنگ دندان ها شود. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان ها می توان قطره را درعقب دهان چکانده و پس از آن به کودک آب داد و سپس دندان ها را با یک پارچه تمیز، پاک کرد.
علائم احتمالی کم خونی
- کمبود نفس در هنگام فعالیت
- رنگ پریدگی زبان و پوست، بخصوص در نواحی نوک انگشتان، لبها واطراف چشم ها
- خستگی و ضعف
- افزایش ضربان قلب
- سرگیجه
کم خونی
تعریف: کم خونی یک مشکل ناتوان کننده است که به علت کاهش تعداد گلبولهای قرمز طبیعی خون یا کاهش میزان هموگلوبین ایجاد می شود. هموگلوبین رنگدانه‌ای است که مسئول حمل اکسیژن و رساندن آن به بافت های مختلف بدن است. در ساختمان این رنگدانه آهن وجود دارد و باعث رنگ قرمز خون می شود. کم خونی ممکن است به علت عدم تولید کافی گلبولهای قرمز درمغز استخوان ، کمبود آهن و سایر مواد لازم جهت خونسازی ، مثل اسید فولیک و ویتامین 12B بیماری هایی مانند بدخیمی های خونی (لوسمی)، کم خونی سلول داسی شکل و تالاسمی، از دست دادن بیش از اندازه خون، و یا عفونت ها باشد.
تشخیص کم خونی
اگر کودک شما رنگ پریده و خسته به نظر می رسد و به خوبی غذا نمی خورد، ملتحمه چشمها، مخاط دهان (پوشش داخل دهان)، نوک انگشتان و زبان وی را بررسی کنید؛ زیرا در کم خونی این قسمت ها رنگ پریده به نظر می رسند . همچنین ممکن است کودک نسبت به دوستان و همسالان خود فعالیت کمتری داشته باشد ، یا پس از فعالیتی مختصر نفس نفس بزند و یا از سرگیجه شکایت داشته باشد و زود خسته شود .
اگر بعد از بررسی فوق شک کردید که کودک شما دچار کم خونی است بلافاصله با پزشک مشورت کنید .
نخستین اقدامی که پزشک انجام می دهد گرفتن یک نمونه خون برای بررسی آزمایشگاهی است. اگر کم خونی به دلیل فقر آهن باشد پزشک احتمالاً یک مکمل خوراکی آهن تجویز کرده و به شما توصیه می کند که در رژیم غذایی کودک غذاهایی بگنجانید که محتوای آهن زیاد باشند. همچنین بررسی علت فقر آهن باید توسط متخصص کودکان انجام شود .
سایر اقدامات جهت تشخیص نوع و علت کم خونی عبارتند از: بررسی شکل گلبولهای قرمز زیر میکروسکوپ ، تعیین حجم گلبولهای قرمز جهت تشخیص نوع خاصی از کم خونی که به علت کمبود اسید فولیک یا ویتامین 2B ایجاد شده و در طی آن گلبولهای قرمز بزرگ می شوند، تجزیه هموگلوبین و آزمایش مغز استخوان .
برای درمان کم خونی باید ابتدا علت آن تشخیص داده شود، مصرف مکمل خوراکی آهن، اسید فولیک یا استفاده از فرم تزریقی ویتامین 12B از جمله درمان هایی هستند که برای انواع کم خونی حاد به کار می روند. در تالاسمی که نوع خاص و شایعی از کم خونی است به علت تخریب گلبولهای قرمز و آزاد شدن آهن ، آهن در بدن تجمع می یابد که می تواند خطرناک باشد، برای جلوگیری از تجمع آهن از تزریق دسفرال استفاده می شود. دسفرال ماده ای است که با آهن ترکیب شده و آن را از طریق ادرار رفع می کند.
نکته: در تالاسمی به هیچ وجه نباید آهن مصرف شود.
تزریق خون یکی دیگر از درمان هایی است که در درمان کم خونی ای که به دلیل خونریزی شدید ایجاد شده استفاده می گردد.
اقدامات
حفظ تعادل و تناسب رژیم غذایی کودک حائز اهمیت است. فقر آهن شایع ترین کم خونی در سنین رشد است. زیرا آهنگ رشد در این سن بسیار سریع بوده و دریافت و جذب آهن ممکن است به دلیل عدم تناسب رژیم غذایی و وجود برخی از مواد که باعث جذب آهن می شوند، کم باشد. برای رفع این مشکل باید از غذاهای حاوی آهن مثل جگر، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ و حبوباتی مثل عدس، به مقدار کافی استفاده کرد. برخی موارد مثل ویتامین " ث" به جذب بیشتر آهن کمک می کند، موادی مثل چای از جذب آهن جلوگیری می کنند. همچنین لازم است از 6 ماهگی که سن شروع تغذیه تکمیلی است تا 2 سالگی قطره آهن ، روزانه 15 قطره به کودک داده شود. قطره آهن می تواند باعث سیاه شدن رنگ دندان ها شود. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان ها می توان قطره را درعقب دهان چکانده و پس از آن به کودک آب داد و سپس دندان ها را با یک پارچه تمیز، پاک کرد.
علائم احتمالی کم خونی
- کمبود نفس در هنگام فعالیت
- رنگ پریدگی زبان و پوست، بخصوص در نواحی نوک انگشتان، لبها واطراف چشم ها
- خستگی و ضعف
- افزایش ضربان قلب
- سرگیجه
- ۰۰/۰۴/۲۳